1.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ – ΟΣΑΑ
1Το «ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΠΟΛΗΣ ΧΑΝΙΩΝ» περιλαμβάνει ένα πλέγμα αλληλοσυμπληρούμενων δράσεων ολοκληρωμένης και βιώσιμης αστικής ανάπτυξης στο Κεντρικό και Δυτικό Τμήμα της περιοχής της Παλιάς Πόλης των Χανίων. Οι πράξεις εντάσσονται και χρηματοδοτούνται από το Ε.Π. «Κρήτης και Νήσων Αιγαίου 2007-2013», στα πλαίσια του Άξονα Προτεραιότητας 7: «Αειφόρος Ανάπτυξη και Ποιότητα Ζωής στην Περιφέρεια Κρήτης, Θεματική Προτεραιότητα: «Ολοκληρωμένα Σχέδια για Αστική και Αγροτική Αναγέννηση», Κατηγορία Πράξεων: «Ολοκληρωμένες Αστικές Αναπλάσεις Ευρείας Κλίμακας».
Οι πράξεις που υλοποιούνται στο Ολοκληρωμένο Σχέδιο Αστικής Ανάπτυξης επιλέγθηκαν προκειμένου να χρηματοδοτηθούν, έπειτα από την υποβολή από το Δήμο Χανίων, καθώς και την έγκριση γενικού σχεδίου (master plan) με την υπ’ αρ. 3685/9-8-2010 Απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας Κρήτης. Το γενικό σχέδιο προέβλεπε ένα σύνολο δράσεων ύψους 6.014.100,00 Ευρώ, ενώ κατά τη διάρκεια υλοποίησής του υπήρξαν επικαιροποιήσεις προκειμένου το αρχικό σχέδιο να εφαρμοστεί και να επιτύχει αποτελεσματικά τους του ειδικούς στόχους του.
Η υποβολή προς χρηματοδότηση των επιμέρους ενταγμένων προς χρηματοδότηση πράξεων έγινε στα πλαίσια της πρόσκλησης 31 της Ε.Δ.Α. του Ε.Π. «Κρήτης και Νήσων Αιγαίου 2007-2013»της Περιφέρειας Κρήτης. Οι δράσεις που υλοποιούνται στα συμβάλλουν στους ειδικούς στόχους του Άξονα Προτεραιότητας 7 και της προαναφερθείσας θεματικής προτεραιότητας.
1.2 ΣΚΟΠΟΣ
2Σκοπός και ζητούμενο του Ο.Σ.Α.Α της Παλιάς Πόλης Χανίων είναι να δράσει προσθετικά και συμπληρωματικά με τον γενικό (Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δήμου), αλλά και τον ειδικό σχεδιασμό που υπάρχει για το τμήμα της Παλιάς Πόλης μέσω της υπογραφείσας Προγραμματικής Σύμβασης 20ετούς διάρκειας μεταξύ των εμπλεκομένων Φορέων (ΥΠ.ΠΟ, ΥΠΕΧΩΔΕ, ΤΑΠΑ, ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ, ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΧΑΝΙΩΝ, ΔΗΜΟΣ ΧΑΝΙΩΝ), ώστε τελικά να διαμορφωθεί ένας οικιστικός ιστός που διατηρεί και αναδεικνύει την μακραίωνη ιστορία και το μείγμα των πολιτιστικών επιρροών που αποτυπώνεται στο δομημένο περιβάλλον και το κτιριακό απόθεμα και ταυτόχρονα, αναβαθμίζεται ως προς τη λειτουργία του επιλύοντας βασικά προβλήματα και εξασφαλίζοντας υψηλά πρότυπα αστικής διαβίωσης.
Ειδικότερα μέσα από το ΟΣΑΑ επιδιώκεται η Παλιά Πόλη να αποτελέσει ένα ελκυστικό και βιώσιμο αστικό κέντρο με γνώμονα την προστασία και αειφόρο ανάπτυξη του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος, την προβολή της ιστορίας, της αρχιτεκτονικής και εν γένει της ιδιαίτερης ταυτότητάς της πόλης. Ακόμη προτεραιότητα αποτελεί η βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων, η αναζωογόνηση υποβαθμισμένων θυλάκων του Ιστορικού Κέντρου και η επίτευξη κοινωνικής συνοχής.
Τα κρίσιμα ζητήματα που στοιχειοθετούν και τεκμηριώνουν την επιλογή της περιοχής παρέμβασης και τη σκοπιμότητα ένταξής της στο Πρόγραμμα Ολοκληρωμένης Αστικής Ανάπτυξης είναι εν συντομία τα εξής :
- Μείωση του μόνιμου πληθυσμού
- Μεταβολές στη σύνθεση του πληθυσμού και πρόκληση υποβαθμισμένων θυλάκων
- Πόλος έλξης ειδικών (ευπαθών) πληθυσμιακών ομάδων όπως μεταναστών, χρηστών ναρκωτικών ουσιών
- Υψηλή συγκέντρωση ατόμων τρίτης ηλικίας
- Κάτοικοι χαμηλών εισοδημάτων
- Χαμηλό μορφωτικό επίπεδο δεδομένης και της σύνθεσης του πληθυσμού (ηλικιωμένοι, μετανάστες)
- Χαμηλής ποιότητας κατοικίες κυρίως στο ανατολικό και κεντρικό τμήμα της περιοχής
- Έξαρση φαινομένων ρατσισμού και εγκληματικότητας
- Προβλήματα προσπελασιμότητας – δυσχερής κυκλοφοριακή πρόσβαση στο εσωτερικό της Παλιάς Πόλης
- Έλλειψη ελεύθερων χώρων αστικού πρασίνου και έλλειψη ιδιωτικών ελεύθερων χώρων
- Κακή κατάσταση κοινόχρηστων χώρων
- Επιβάρυνση του περιβάλλοντος από την ανεξέλεγκτη εναπόθεση στερεών απορριμμάτων σε κοινόχρηστους χώρους
- Παρουσία αστικής ρύπανσης προκαλούμενη από την κυκλοφορία των οχημάτων και ηχορύπανση προκαλούμενη από τον αυξημένο αριθμό κέντρων εστίασης και αναψυχής
- Μεγάλος αριθμός εγκαταλελειμμένων κτιρίων ως προς τους ορόφους (ανανεώνεται μόνο το ισόγειο)
- Παλαιό δίκτυο υποδομών (ύδρευσης, αποχέτευσης) σε ορισμένα τμήματα που χρήζουν εκσυγχρονισμού
- Δυσκολία πρόσβασης σε περιπτώσεις κινδύνου (νοσοκομειακά, πυροσβεστικά οχήματα)
- Ανεπάρκεια κοινωνικών δομών (έλλειψη παιδικού, βρεφονηπιακού σταθμού)
1.3 ΧΩΡΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ (Περιοχη Παρεμβασης) ΚΑΙ ΟΡΙΑ ΟΣΑΑ
3Περιοχή παρέμβασης του Ολοκληρωμένου Σχεδίου Αστικής Ανάπτυξης του Δήμου Χανίων είναι η Παλιά Πόλη η οποία εκτείνεται πάνω και γύρω από το ύψωμα του Καστελίου στο παλιό λιμάνι χτισμένη στα ερείπια της Μινωικής Κυδωνίας. Είναι συνολικής έκτασης 460 στρεμμάτων και περιλαμβάνει τις συνοικίες Τοπανά, Εβραϊκή, Καστέλι, Σπλάντζια, καθώς και το εμπορικό κέντρο.
Στην περιοχή παρέμβασης περιλαμβάνεται και η συνοικία «Σπλάντζια» για την οποία υλοποιήθηκε σχέδιο ολοκληρωμένης αστικής ανάπτυξης στο πλαίσιο του Γ΄ΚΠΣ. Στο παρόν Ο.Σ.Α.Α και για το συγκεκριμένο τμήμα του Ιστορικού Κέντρου (συνοικία Σπλάνζια) δεν προτείνεται καμία παρέμβαση ωστόσο, κρίθηκε σκόπιμο να συμπεριληφθεί αφενός γιατί συνιστά αναπόσπαστο μέρος της Παλιάς Πόλης και αφετέρου, διότι οι δράσεις που έχουν ήδη υλοποιηθεί, θα λειτουργήσουν συμπληρωματικά και αθροιστικά με τις προτεινόμενες.
Η περιοχή οριοθετείται βόρεια από τον Ενετικό Λιμένα (Ακτή Κουντουριώτη, Ακτή Τομπάζη και Ακτή Ενώσεως), νότια από τις περιφερειακές οδούς Σκαλίδη, Χατζημιχάλη Γιάνναρη και Ελευθερίου Βενιζέλου, ανατολικά από την οδό Κύπρου και δυτικά από την οδό Πειραιώς όπως φαίνεται και στους χάρτες που ακολουθούν.
H περιοχή παρέμβασης περικλείεται από τις εξής περιφερειακούς και εσωτερικούς οδούς:
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΙ ΟΔΟΙ
ΑΚΤΗ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗ, ΑΚΤΗ ΤΟΜΠΑΖΗ, ΑΚΤΗ ΕΝΩΣΕΩΣ, ΣΚΑΛΙΔΗ, ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗ ΓΙΑΝΝΑΡΗ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ, ΚΥΠΡΟΥ, ΠΕΙΡΑΙΩΣ
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΙ ΟΔΟΙ
ΒΕΝΕΡΗ, ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ, ΡΙΤΣΟΥ, ΔΑΜΑΣΚΗΝΩΝ, ΑΓΓΕΛΟΥ, ΑΝΤ. ΓΑΜΠΑ, ΠΑΡΟΔΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ, ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ, ΖΑΜΠΕΛΙΟΥ, ΜΟΣΧΩΝ, ΔΟΥΚΑ, 2Η ΠΑΡΟΔΟΣ ΠΟΡΤΟΥ, ΠΑΡΟΔΟΣ ΠΟΡΤΟΥ, ΣΚΟΥΦΩΝ, ΠΑΡΟΔΟΣ ΚΟΝΔΥΛΑΚΗ, ΚΟΝΔΥΛΑΚΗ, ΠΟΡΤΟΥ, ΕΜΜ. ΜΠΑΛΑΝΤΙΝΟΥ, ΣΟΥΡΜΕΛΗ, ΛΙΘΙΝΩΝ, ΨΑΡΟΛΙΛΗΓΚΩΝ, ΧΑΛΗΔΩΝ, ΕΙΣΟΔΕΙΩΝ, ΑΓ. ΔΕΚΑ, ΚΑΡΑΟΛΗ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, ΜΠΕΤΟΛΟ, ΣΚΡΥΔΛΩΦ, ΔΩΡΟΘΕΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ, ΧΡΥΣΑΝΘΟΥ ΕΙΣΚΟΠΟΥ, ΤΣΟΥΔΕΡΟΥ, ΜΟΥΣΟΥΡΩΝ, ΣΗΦΑΚΑ, ΚΑΤΡΕ, ΚΑΝΕΒΑΡΟ, ΠΑΡΟΔΟΣ ΚΑΝΕΒΑΡΟ, ΑΓ. ΜΑΡΚΟΥ, ΑΦΕΝΤΟΥΛΙΕΦ, ΑΡΧΟΛΕΩΝ, ΜΙΧΑΗΛ ΝΤΑΛΙΑΝΗ, ΔΑΣΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗ, ΤΣΑΓΚΑΡΟΛΩΝ, ΡΙΑΝΝΟΥ, ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ, ΚΑΛΛΕΡΓΩΝ, ΓΑΒΑΛΑΔΩΝ, ΣΟΡΒΟΥΛΟΥ, ΜΕΛΧΙΣΕΔΕΚ, ΚΑΛΛΙΝ. ΣΑΡΠΑΚΗ, 2Η ΠΑΡ. ΚΑΛΛΙΝ. ΣΑΡΠΑΚΗ, 1Η ΠΑΡ. ΚΑΛΛΙΝ. ΣΑΡΠΑΚΗ, ΠΑΡΟΔΟΣ ΕΠΙΜΕΝΙΔΟΥ, ΚΑΨΟΚΑΛΗΒΩΝ, ΙΚΑΡΩΝ, ΔΑΙΔΑΛΟΥ, ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ ΒΛΑΧΟΥ, ΠΑΡΟΔΟΣ ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ, ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ, ΤΖΑΓΓΑΡΟΛΩΝ, ΔΑΣΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗ, ΒΟΥΡΔΟΥΜΠΑ, ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, ΠΑΝ. ΖΕΡΒΟΥΔΑΚΗ, ΝΕΟΦΥΤΟΥ, ΠΕΖΑΝΟΥ, ΝΙΚ. ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ, ΜΕΛΙΔΟΝΟΥ, ΚΟΥΡΜΟΥΛΗ, Ι. ΚΟΤΜΗ, ΝΤΑΛΙΑΝΗ, ΕΠΙΣΚ. ΚΑΛΑΙΣΤΟΥ, ΜΑΛΙΜΟΥ, ΜΙΝΩΟΣ, ΝΙΚ. ΦΩΚΑ