ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΙ ΣΤΟΙΧΟΙ ΤΟΥ ΟΣΑΑ
1Η στρατηγική και κατ’ επέκταση η θέσπιση των στόχων του Ολοκληρωμένου Σχεδίου Αστικής Ανάπτυξης της Παλιάς Πόλης οφείλει να είναι σε πλήρη εναρμόνιση με την ευρωπαϊκή και εθνική πολιτική που υπαγορεύουν τις κατευθύνσεις για την αστική ανάπτυξη και τη διαχείριση του αστικού περιβάλλοντος.Ειδικότερα λαμβάνονται υπόψη :
(ι) Οι αρχές για τη δημιουργία ελκυστικών πόλεων ήτοι: προσβασιμότητα και κινητικότητα (βέλτιστη χρήση του συνόλου των υποδομών μεταφορών, συνεργασία μεταξύ των διάφορων τρόπων μεταφοράς και προώθηση της χρήσης των λιγότερο ρυπογόνων τρόπων μεταφοράς), πρόσβαση στις υπηρεσίες (σύγχρονες, αποτελεσματικές και προσιτές υπηρεσίες οι οποίες είναι εύκολα προσβάσιμες ηλεκτρονικά, εξασφάλιση ισότιμης πρόσβασης όλων των κατοίκων στο δίκτυο των υπηρεσιών κλπ.), φυσικό περιβάλλον (ανάπλαση δημόσιων χώρων, αποφυγή χρήσης ελεύθερων εκτάσεων, διαχείριση της κυκλοφοριακής συμφόρησης, βελτίωση της ποιότητας του αέρα, μείωση του θορύβου, αυστηρή οικονομική διαχείριση των ενεργειακών πόρων κλπ.), πολιτισμός (δημιουργία πολιτιστικής υποδομής, διατήρηση της πολιτιστικής, ιστορικής και αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, ανάπτυξη πολιτιστικών δραστηριοτήτων κλπ).
(ιι) Τα χαρακτηριστικά των βιώσιμων κοινοτήτων που είναι : Η ευημερία – ανθηρή και καινοτόμος τοπική οικονομία, η καλή οργάνωση, το υψηλής ποιότητας φυσικό και δομημένο περιβάλλον, η καλή διασύνδεση – υψηλού επιπέδου μεταφορικά και επικοινωνιακά δίκτυα, η περιβαλλοντική ευαισθησία – οι χώροι διαβίωσης με σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον, οι ενεργοποιημένες, συμμετοχικές και ασφαλείς τοπικές κοινωνίες, οι ανεκτικές κοινότητες με δυναμική τοπική ταυτότητα.
(ιιι) Οι αρχές για τη βιώσιμη διαχείριση του αστικού περιβάλλοντος ήτοι : αειφόρος αστική διαχείριση, αειφόρες αστικές μεταφορές, αειφόρος δόμηση και αειφόρος πολεοδομικός σχεδιασμός.
(ιv) Ο χάρτης της Λειψίας για τις βιώσιμες ευρωπαϊκές πόλεις βάσει του οποίου η αστική ανάπτυξη θα πρέπει να έχει ολοκληρωμένο χαρακτήρα και να λαμβάνει υπόψη και να προωθεί μια σειρά παραμέτρων και πτυχών όπως οικονομική ευημερία, κοινωνική ισορροπία, υγιές περιβάλλον, πολιτισμός, πολεοδομία, αρχιτεκτονική και περιβάλλον.
Το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς για τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη στο οποίο αναφέρεται ότι η στρατηγική ανάπτυξης των αστικών κέντρων οφείλει να αναπτύσσεται ως συνδυασμός των εξής στοιχείων : Ενίσχυση των τάσεων δικτύωσης μεταξύ αστικών κέντρων, βελτίωση και ανάπτυξη των υποδομών και περιορισμός της αστικής διάχυσης, αειφόρος ανάπτυξη των πόλεων (αύξηση πρασίνου και κοινοχρήστων χώρων, ολοκληρωμένες υποδομές αστικών εξυπηρετήσεων, αστικές αναπλάσεις, δίκτυα πεζοδρόμων και ποδηλατοδρόμων, μείωση των οικιακών αποβλήτων), αντιμετώπιση των κοινωνικών προβλημάτων στα αστικά κέντρα.
(vi) Το ΕΠ. Κρήτης και Νήσων Αιγαίου 2007-2013 και οι κατευθύνσεις που δίδονται για την αστική αναγέννηση και αφορούν στην προστασία και αειφόρο ανάπτυξη του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος, την οικονομική ευημερία, τη βελτίωση της ποιότητας ζωής, την αναζωογόνηση υποβαθμισμένων θυλάκων, την κοινωνική συνοχή και την αποτροπή φαινομένων κοινωνικού αποκλεισμού.
Στο παραπάνω πλαίσιο το παρόν Ο.Σ.Α.Α. φιλοδοξεί να αποτελέσει μια πολύ τομεακή παρέμβαση και μέρος του Ολοκληρωμένου Προγράμματος και του Οράματος που έχει καταρτίσει και εφαρμόζει η Δημοτική Αρχή για το Ιστορικό Κέντρο (Παλιά Πόλη) της Πόλης των Χανίων. Ο Δήμος, έχοντας την εμπειρία από την επιτυχημένη εφαρμογή του Σχεδίου Ολοκληρωμένης Αστικής Ανάπτυξης για την περιοχή της Σπλάντζιας (Μέτρα 4.4 & 4.5, ΠΕΠ Κρήτης 2000-2006, Γ΄ ΚΠΣ) αλλά και των έργων που εκτέλεσε μέσω του 2ου Κ.Π.Σ, στοχεύει στην επέκταση των δράσεων ολοκληρωμένης αστικής ανάπτυξης προς το υπόλοιπο τμήμα της Παλιάς Πόλης, έχοντας ως γνώμονα και ζητούμενο την προβολή της ιδιαίτερης ταυτότητας της Πόλης στη βάση της πολιτισμικής αναγνώρισης και της σύνδεσης κοινοτήτων και πολιτισμών. Σημειώνεται ότι, ο τομέας του πολιτισμού κατέχει εξέχουσα θέση στο προτεινόμενο Σχέδιο λαμβάνοντας υπόψη το πλούσιο πολιτιστικό απόθεμα της περιοχής καθώς και την παραδοχή ότι «ο πολιτισμός κατείχε ανέκαθεν θεμελιώδη θέση στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης».
Ειδικότερα, ως όραμα για την περιοχή παρέμβασης ορίζεται :
“η αποκατάσταση και λειτουργία του αστικού χώρου με βάση τις σύγχρονες αντιλήψεις των ελκυστικών πόλεων και των βιώσιμων κοινοτήτων, με έμφαση στη διάσωση και προστασία όλων των ιστορικών στοιχείων, την ανάδειξη την προβολή του πολιτιστικού της χαρακτήρα, την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων και την ορθή ανάπτυξη των κοινωνικοοικονομικών δραστηριοτήτων.”
ΓΕΝΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
2Το όραμα του Δήμου για την Παλιά Πόλη εξειδικεύεται με τη θέσπιση στρατηγικών στόχων οι οποίοι προδιαγράφουν ουσιαστικά το πλαίσιο μέσα στο οποίο ο Δήμος θα δραστηριοποιηθεί για τη διαφύλαξη της τοπικής ταυτότητας, την ανάδειξη της ιστορίας και του πολιτιστικού πλούτου από τη μια και την αντιμετώπιση από την άλλη εκείνων των αναπτυξιακών ζητημάτων / προβλημάτων και δυσλειτουργιών που συγκρατούν την ποιότητα ζωής των κατοίκων. Στη συνέχεια ορίζονται οι ειδικοί στόχοι που αποτελούν τα μέσα ικανοποίησης των στρατηγικών στόχων.Ζητούμενο αποτελεί η δημιουργία ενός αειφόρου αστικού κέντρου που εξασφαλίζει πολιτισμική πολυμορφία, κοινωνική ισορροπία και υψηλά ποιοτικά κριτήρια στους τομείς πολεοδομίας, αρχιτεκτονικής και περιβάλλοντος αναβαθμίζοντας ταυτόχρονα τις συνθήκες διαβίωσης και το επίπεδο ζωής.
Ειδικοτερα οι Στρατηγικοι Στοχοι του ΟΣΑΑ διαμορφωνονται ως εξης :
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ 1
- Προστασία του περιβάλλοντος και βελτίωση ποιότητας ζωής
- Eξοικονόμηση ενέργειας και βελτίωση ενεργειακής αποδοτικότητας κτιρίων:
- Επιδιώκεται η εφαρμογή αειφόρου ενεργειακού προγραμματισμού με έμφαση στην ορθολογική χρήση και εξοικονόμηση ενέργειας και στην βέλτιστη περιβαλλοντική διαχείριση που συνάδει με τον γενικότερο στόχο για μια καθαρή, βιώσιμη πόλη ενώ, ταυτόχρονα συμβάλει στην προσπάθεια όλων των κρατών μελών για τη διαχείριση της κλιματικής αλλαγής. Για την επίτευξη του εν λόγω στόχου οι δράσεις που υλοποιούνται μέσα από τον ΟΣΑΑ εστιάζουν στην ενεργειακή εξοικονόμηση μέσα από την αντικατάσταση του δημοτικού φωτισμού με λαμπτήρες χαμηλής κατανάλωσης ρεύματος και στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των δημοτικών κτιρίων.
- Η αειφορική διαχείριση στερεών απορριμμάτων:
- Μέσα από τις δράσεις του ΟΣΑΑ στον τομέα των απορριμμάτων επιδιώκεται ο περιορισμός του όγκου των απορριμμάτων, η αποκατάσταση του αστικού περιβάλλοντος από τη σημειακή διάθεση αποβλήτων και ο περιορισμός της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, ο εκσυγχρονισμός των υποδομών και των μέσων διαχείρισης στερεών αποβλήτων και ο περιορισμός των αστικών οχλήσεων.
- Προώθηση αειφόρων αστικών μεταφορών:
- Ο μεγάλος όγκος κυκλοφορίας αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα των πόλεων με αρνητικό αντίκτυπο στην οικονομία, την κοινωνία, την υγεία και το περιβάλλον.
Σύμφωνα με την θεματική στρατηγική για το αστικό περιβάλλον ένα αειφόρο σύστημα αστικών μεταφορών:• υποστηρίζει την ελευθερία μετακίνησης, την υγεία, την ασφάλεια και την ποιότητα ζωής των πολιτών της σημερινής και των μελλοντικών γενεών,
• είναι περιβαλλοντικά αποδοτικό και
• υποστηρίζει μια δυναμική οικονομία, χωρίς αποκλεισμούς, που παρέχει πρόσβαση στις ευκαιρίες και στις υπηρεσίες σε όλους, συμπεριλαμβανομένων των λιγότερο εύπορων, των ηλικιωμένων και των ατόμων με αναπηρία, ανεξαρτήτως του αν είναι κάτοικοι της πόλης.
Δεδομένου ότι η περιοχή παρέμβασης λόγω της πολεοδομικής φυσιογνωμίας της έχει οδικό δίκτυο το οποίο δεν είναι ιδιαίτερα προσπελάσιμο σε αρκετά σημεία εξαιτίας του περιορισμένου πλάτους ενδείκνυται να μετατραπεί σταδιακά σε πόλη χωρίς αυτοκίνητο (car free area) ενισχύοντας και την επίτευξη του στόχου για ένα «πράσινο» αστικό κέντρο.
Μέσα από το ΟΣΑΑ θα εφαρμοστεί μια ολοκληρωμένη στρατηγική βιώσιμης αστικής κινητικότητας που θα στηριχθεί στη χρήση «ήπιων», φιλικών μέσων μεταφοράς για το περιβάλλον ήτοι δημόσιες μεταφορές με εναλλακτικά καύσιμα (mini bus με καθαρά καύσιμα), ενθάρρυνση της χρήσης ποδηλάτου και του βαδίσματος. Ο περιορισμός της χρήσης των μηχανοκίνητων οχημάτων θα αποσυμφορήσει το ιστορικό κέντρο από τον κυκλοφοριακό φόρτο και θα συμβάλλει παράλληλα στη μείωση των εκπομπών CO2 που συντελεί στην κλιματική αλλαγή.
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ 2
- Διατήρηση της πολιτιστικής, ιστορικής και αρχιτεκτονικής κληρονομιάς
Για την επίτευξη του στρατηγικού αυτού στόχου τίθενται οι εξής ειδικοί στόχοι :
- Ανακαίνιση και ανάδειξη διατηρητέων και παραδοσιακών κτιρίων:
- Οι ιστορικοί πυρήνες των πόλεων περικλείουν σπουδαίο μνημειακό πλούτο και μοναδική αρχιτεκτονική κληρονομιά, στοιχεία που αποτελούν τη διαχρονική τους ταυτότητα. Η διατήρηση και ανάδειξη των μνημείων και των κτισμάτων που δημιούργησαν και συντήρησαν διαχρονικά την τοπική ιστορία αποτελεί μοναδικό χρέος, που θα υλοποιηθεί με ενέργειες και δράσεις ανάδειξης του παραδοσιακού ιστού, καθώς και δράσεις ανακαίνισης και αποκατάστασης κτιρίων. Τελικό ζητούμενο αποτελεί μέσα από τον μνημειακό πλούτο και το κτιριακό απόθεμα να διατηρηθεί το τοπικό χρώμα και η τοπική ταυτότητα και ιδιαίτερη φυσιογνωμία της πόλης και ιδίως, σε τμήματα με σπουδαία αρχιτεκτονικά σημεία και χαρακτηριστικά ή αισθητικές ιδιαιτερότητες.
- Εξασφάλιση υποδομών σύγχρονου πολιτισμού και έκφρασης των πολιτών:
- Εξασφάλιση υποδομών σύγχρονου πολιτισμού και έκφρασης των πολιτών:
Ο συγκεκριμένος στόχος αφορά αφενός στην ανακαίνιση και επανάχρηση σημαντικών μνημείων και κτιρίων και στην ένταξή τους στις λειτουργίες του αστικού κέντρου ως χώρων πολιτισμού και έκφρασης κατοίκων και επισκεπτών και αφετέρου, στη δημιουργία νέων σύγχρονων υποδομών πολιτισμού και αναψυχής.
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ 3
- Βιώσιμη αναβάθμιση δομημένου περιβάλλοντος
Το βιώσιμο δομημένο περιβάλλον αποτελεί μία από τις κύριες προτεραιότητες του 21ου αιώνα για όλες τις Ευρωπαϊκές πόλεις. Είναι γεγονός ότι κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, οι πόλεις έχουν συμπεριληφθεί σε αστικές ανασυγκροτήσεις μέσα από μια νέα αναπτυξιακή άποψη, με περιβαλλοντικές, χωρικές, κοινωνικές και οικονομικές διαστάσεις. Ο εντοπισμός των επιλογών, οι περιοχές με ιδιαίτερο χαρακτήρα, οι ελκυστικές διαδρομές για πεζούς που συμπεριλαμβάνουν και νέους τύπους δρόμων, οι εμπλουτισμένες πλατείες και οι υπαίθριοι χώροι απαιτούνται από τη διαδικασία της ανασυγκρότησης, καθώς και του βιώσιμου αστικού τρόπου ζωής. Για το σχεδιασμό μιας φυσικής ταυτότητας για τα ποικίλα αυτά σενάρια, απαιτείται η ανάπτυξη ιδιαίτερων περιοχών του δημόσιου χώρου μέσω περιβαλλοντικών αναπλάσεων.
- Εκσυγχρονισμός βασικών δικτύων υποδομής:
- Για την αναβάθμιση του αστικού επιπέδου ζωής απαιτείται η βελτίωση και προσαρμογή στις μεταβαλλόμενες ανάγκες των βασικών δικτύων υποδομής σε τομείς όπως ύδρευση, επεξεργασία υγρών αποβλήτων και άλλα δίκτυα τροφοδότησης καθώς και η υλοποίηση τεχνικών έργων για την αποφυγή καταστροφών (πυροσβεστικοί κρουνοί, απορροές όμβρων). Το παρόν ΟΣΑΑ καλύπτει τις συγκεκριμένες ανάγκες μέσα από τον εκσυγχρονισμό και την επέκταση δικτύων ύδρευσης, την αντικατάσταση τμήματος παλαιού δικτύου, την κατασκευή δικτύου αποχέτευσης για τον διαχωρισμό των δικτύων ακαθάρτων και όμβριων κλπ.
- Δημιουργία και εξασφάλιση υψηλής ποιότητας δημόσιων χώρων:
- Η ποιότητα των δημόσιων χώρων, η αρχιτεκτονική και η αστική ανάπτυξη διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στις συνθήκες διαβίωσης των αστικών πληθυσμών. Επίσης διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην προσέλκυση και βιώσιμη λειτουργία επιχειρήσεων πάσης φύσεως, καθώς και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Κατά συνέπεια ζητούμενο και προτεραιότητα αποτελεί η δημιουργία και διατήρηση λειτουργικών και ορθά σχεδιασμένων δημόσιων χώρων. Επιπλέον οι ανάγκες των κατοίκων για αναψυχή μέσα στην πόλη ικανοποιείται μόνο σε δημόσιους χώρους, κατά συνέπεια η αισθητική, η ποιότητα και η διαθεσιμότητα των χώρων αυτών είναι παράμετροι βαρύνουσας σημασίας.
Προς την κατεύθυνση αυτή συμβάλλουν δράσεις που αφορούν στην ανάπλαση και εξυγίανση δημόσιων χώρων μέσω πλακοστρώσεων οδών, εγκατάστασης κοινόχρηστου αστικού εξοπλισμού, δημιουργίας χώρων περιπάτου, διαμόρφωσης χώρων πρασίνου κλπ.
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ 4
- Οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη
Η τοπική οικονομία της περιοχής εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τουρισμό και τις συναφείς με αυτόν δραστηριότητες. Καταγράφεται συνεπώς ανάγκη για διαφοροποίηση της επιχειρηματικής εικόνας με δραστηριότητες που αναδεικνύουν την ιστορία και την ταυτότητα της πόλης που ενώ ανθούσαν στο παρελθόν σήμερα τείνουν να εκλείψουν. Ζητούμενο λοιπόν είναι αφενός η δημιουργία θέσεων εργασίας και αφετέρου, η αναβίωση παραδοσιακών τεχνών όπως η μαχαιροποιία και η κατασκευή στιβανιών, δραστηριότητες με τις οποίες έχουν ταυτισθεί τμήματα της περιοχής παρέμβασης.
Αναφορικά με την κοινωνική ανάπτυξη αναφέρεται ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση την τελευταία δεκαετία αποτελεί το χωνευτήρι των σημαντικότερων κοινωνικών προβλημάτων και της αντιμετώπισης της κοινωνικής παθολογίας. Διανύουμε μία περίοδο εκτεταμένων αλλαγών σε όλο το φάσμα του κοινωνικού ιστού. Οι αλλαγές αυτές επηρεάζουν πολλές σταθερές σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Οι πολίτες καλούνται να υιοθετήσουν νέες στάσεις, αλλά και να αποκτήσουν νέες δεξιότητες για να διαχειριστούν ένα περιβάλλον ρευστότητας το οποίο δημιουργεί σημαντικές προοπτικές αλλά και ανασφάλειες. Στα πλαίσια της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και της εγκαθίδρυσης μιας κοινωνίας της γνώσης με την αδιαφιλονίκητη ηγεμονία των νέων τεχνολογιών, δημιουργούνται νέα προβλήματα, οι ανισότητες διευρύνονται και η κοινωνική ένταξη παραμένει ένα καίριο αίτημα.
Στην κατεύθυνση αυτή μέσω του ΟΣΑΑ επιδιώκεται η μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων και της περιθωριοποίησης, η καλλιέργεια και ενδυνάμωση της κοινωνικής ταυτότητας και συνοχής και ο περιορισμός της παραβατικότητας.
- Τόνωση της επιχειρηματικότητας και δημιουργία θέσεων εργασίας
- Μέσα από τον στόχο αυτό επιδιώκεται η τόνωση της τοπικής επιχειρηματικότητας και η δημιουργία νέων ευκαιριών απασχόλησης και θέσεων εργασίας σε παραδοσιακούς τομείς που τείνουν να χαθούν με το πέρασμα του χρόνου.
- Μείωση της κοινωνικής ανισότητας και ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής
- Μείωση της κοινωνικής ανισότητας και ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής
Ζητούμενο αποτελεί η δημιουργία μιας κοινωνίας χωρίς αποκλεισμούς. Ειδικότερα μέσω του ΟΣΑΑ επιδιώκεται η :
• προώθηση αξιοπρεπούς ποιότητας ζωής και επιπέδου διαβίωσης για όλους σε μια ενεργό και υγιή κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς,
• επίτευξη κοινωνικής συνοχής και η πρόληψη φαινομένων περιθωριοποίησης, κοινωνικού και οικονομικού αποκλεισμού,
• διευκόλυνση της πρόσβασης όλων στους πόρους, τα δικαιώματα, τα αγαθά και τις υπηρεσίες κοινωνικής ασφάλισης και κοινωνικής πρόνοιας.
