Όπως ολόκληρος ο Ελληνικός χώρος έτσι και η Κρήτη στα Γεωμετρικά χρόνια γνώρισε παρακμή και γενικότερη ύφεση, οικονομική και πολιτιστική.
Η Κυδωνία αναφέρεται και πάλι το έτος 520 π.Χ. σαν αποικία Σαμίων φυγάδων. Στο χώρο της μινωικής Κυδωνίας ήρθαν και εγκαταστάθηκαν φυγάδες της τυραννίας του Πολυκράτη τρία χρόνια μετά τη δολοφονία του Τυράννου (523 π.Χ.). Για την ακρίβεια επρόκειτο για στασιαστές του σαμιακού στόλου που βοήθησαν τον Πέρση σατράπη της Μαγνησίας να δολοφονήσει το σκληρό Πολυκράτη. Στη συνέχεια και αφού ο σατράπης κατέκτησε την πατρίδα τους τη Σάμο και την ενέταξε στην επικράτειά του αρνήθηκαν, εντροπιασμένοι να επιστρέψουν στο νησί τους. Περιπλανιόταν στο Αιγαίο για μεγάλο διάστημα και τελικά αποβιβάστηκαν στην Κυδωνία. Εδώ βρήκαν Ζακύνθιους ναυτικούς, που χρησιμοποιούσαν τις λιμενικές εγκαταστάσεις του παλιού και παρακμασμένου μινωικού οικισμού. |
| |
| Αργότερα προστέθηκαν και Αιγινήτες ναυτιλόμενοι, που έφεραν τη λατρεία της θεάς Αφαίας και τη συνδύασαν με την εντόπια «Δίκτυνα – Βριτόμαρτι». Ο Στράβωνας (10. 479) αναφέρει ιερό της Κυδωνίας αφιερωμένο σ’ αυτή τη μιγαδική θεότητα, στο όρος Τίτυρο (Σπάθα) της ευρύτερης περιοχής της Κυδωνίας. |
| |
| Η κυριαρχία της πόλης απλωνόταν σε όλο τον κάμπο των σημερινών Χανίων από το ακρωτήριο Ψάκο (Σπάθα) μέχρι το ακρωτήριο Κύαμο (Μελέχα) και προς Το νότο μέχρι τα πρώτα υψώματα των Λευκών Όρων. Τα αρχαιολογικά δεδομένα δε μας επιτρέπουν να φανταζόμαστε την Κυδωνία σαν οχυρή και προφυλαγμένη πόλη. Ήταν εκτεθειμένη τόσο η πόλη όσο και η ενδοχώρα της στις επιθέσεις και εισβολές των επιδρομέων. |
| |
Το 429 π.Χ. η Κυδωνία λεηλατήθηκε από τους Αθηναίους (Θουκυδίδης 2.85). Σ’ αυτή την επιχείρηση οι Αθηναίοι είχαν προσκληθεί από τη γειτονική Πολίχνα, με την οποία οιΚύδωνες είχαν αντιδικία και αξεπέραστες διαφορές.
Είναι η εποχή που ο Πελοποννησιακός Πόλεμος βρίσκεται στη μεγάλη του σφοδρότητα και το μίσος των αντιπάλων είναι ανεξάντλητο. Παρά το λοιμό, οι Αθηναίοι έκαναν το έτος αυτό μια επίδειξη δύναμης με το Φορμίονα στα δωρικά - φιλοσπαρτιατικά κέντρα των Κυθήρων και της Κρήτης. |
| |
| Οι σχέσεις των Κυδώνων με τους Αθηναίους δεν ήταν πάντα εχθρικές. Αν εξαιρέσομε αυτή την ταραγμένη περίοδο του Πελοποννησιακού Πολέμου (431 - 404 π.Χ.) που δίχασε συνολικά τους Έλληνες, μεταξύ Κυδωνίας και Αθήνας υπήρχαν επαφές και πολιτιστικές σχέσεις. Απόδειξη αποτελεί ο μεγάλος γλύπτης και χαλκουργός Κρησίλας από την Κυδωνία. Ο έξοχος αυτός καλλιτέχνης είχε προσκληθεί στο επιτελείο του Φειδία και προσέφερε τις εργασίες του στη διακόσμηση της Αθήνας κατά το Χρυσό Αιώνα του Περικλή. |
| |
| Σήμερα υπάρχουν στο Μουσείο της Ακρόπολης των Αθηνών, αλλά και σε άλλα μέρη της πατρίδας μας και δυστυχώς του εξωτερικού, βάθρα αγαλμάτων και χάλκινα ή μαρμάρινα έργα γλυπτικής με την υπογραφή “Κρησίλας εποίησεν Κυδωνιάτας” ή “Κυδωνιάτας Κρησίλας ειργάσσατο”. |
| |
Σε πρόσφατες έρευνες μάλιστα στην Ερμιόνη βρέθηκε εντοιχισμένο σε Πύργο του βενετσιάνικου τείχους άγαλμα της Δήμητρας με επιγραφή στο βάθρο του που αναφέρει ‘Αλεξίας Λύκνος ανέθηκε τα Δάματρι τα χθονία Ερμιονεύς, Κρησίλας εποίησεν Κυδωνιάτας”
Αξιόλογα και δημοφιλή έργα του μεγάλου αυτού τέκνου της Κυδωνίας είναι “ο Περικλής δορυφόρος” (αντίγραφο στα μουσεία Λονδίνου και Βατικανού), ο Τετρωμένος (Χάλκινος αδριάνδας που βρέθηκε το 1839 στην Ακρόπολη) η “Αθηνά” αφιέρωμα Πύρη και Πολυμνήστου (βρέθηκε το 1872 στην Ακρόπολη όπου και φυλάσσεται).
Πλήθος έργων του Κρησίλα αναφέρονται από τους ιστορικούς Πλίνιο και Παυσανία. Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος (Naturalis Historia 34,75) αναφέρει ότι ο Κρησίλας μετείχε σε διαγωνισμό γλυπτικής στην Έφεσο της Μ. Ασίας στο ναό της Αρτέμιδος με θέμα μια πληγωμένη Αμαζόνα. (Αμαζών τετρωμένη).
Το έργο θα έμπαινε στο διάκοσμο του ναού. Ο Κρησίλας ήρθε Τρίτος στο διαγωνισμό με Πρώτο το έργο του Φειδία, δεύτερο του Πολυκλείτου και τέταρτο του Φράδμονος. (Αντίγραφο υπάρχει στο μουσείο του Καπιτωλίου της Ρώμης).
Πληροφορίες για το έργο του Κρησίλα υπάρχουν στο Περιοδικό “Πολέμων” τ. Ζ. 1962 σ. 65- 71. |
| |
Ο Παυσανίας (Ε 25, 11) αναφέρει και το όνομα ενός άλλου έξοχου Κυδωνιάτη γλύπτη, του Αριστοκλή. Αυτός έζησε στα τέλη του ΣΤ ' αι. π.Χ. και υπηρέτησε όχι την κλασική αλλά τη Δαιδαλική γλυπτική. Έγινε διάσημος με ένα γλυπτό σύμπλεγμα του Ηρακλή μαχόμενου προς την αμαζόνα Ιππολύτη, που τοποθετήθηκε (ίσως το 495 π.Χ.) στην Ολυμπία. Σήμερα δεν έχει εντοπιστεί κανένα άλλο ίχνος από το έργο του.
Το 344 π.Χ. η Κυδωνία αντιμετώπισε ακόμα μια επιδρομή από τον αρχηγό των Φωκέων Φάλαικο.
Αυτός ήρθε σαν μισθοφόρος της Κνωσού να καταλάβει τη Λυττό. Καθ’ οδόν άλλαξε σχέδια και πρόσβαλε την Κυδωνία. Αποκρούσθηκε όμως, σκοτώθηκε και ο στρατός του διαλύθηκε. (Παυσανίας: Φωκικά Β. 7).
Η εξόντωση του Φάλαικου από τους Κυδωνιάτες ανακούφισε όλο τον Ελληνισμό στα χρόνια αυτά της συνολικής παρακμής. 0 εν λόγω στρατηγός ήταν περιφερόμενος ταραξίας και ανελάμβανε πολεμικές εργολαβίες χωρίς ηθική και αρχές. Στην Κρήτη είχε καταφύγει καταζητούμενος από το Φίλιππο Β της Μακεδονίας για την ιερόσυλη δράση του στον γ ' Ιερό Πόλεμο (355 - 346 π.Χ.). Είχε ληστέψει τους θησαυρούς του Μαντείου των Δελφών και είχε αναστατώσει το νομισματικό σύστημα της εποχής του με προσωπικό νόμισμα που είχε κατασκευάσει για να πληρώνει τους μισθοφόρους του. |
| |
| Αυτή είναι η εποχή της οπισθοδρόμησης της Κρητικής “εκατόμπολης”. Οι 100 (και πλέον) πόλεις της Κρήτης βρισκόταν σε αξεπέραστες εμφύλιες έριδες και η Κυδωνία είχε να αντιμετωπίσει τις μεγάλες δυνάμεις της Κρήτης, την Κνωσό και τη Γόρτυνα. Ταυτόχρονα βρισκόταν σχεδόν πάντα σε εμπόλεμη κατάσταση με τις πλησιέστερες της πόλεις, τη Φαλάσαρνα, την Πολυρρήνια, την Έλυρο και την Απτέρα. (Ψιλάκη: Ιστορία .. .σ. 605 εκδ. Μινώταυρος). |
| |
| Κατά τον 4ο και 3ο π.Χ. αιώνα η Κυδωνία είχε αναπτύξει πάλι θερμές σχέσεις με την Αθήνα και τη Μακεδονία και ασκούσε ρόλο κηδεμονευτικό ανάμεσα στην Κνωσό και τη Γόρτυνα. |
| |
| Οι προθέσεις της Κυδωνίας σ’ αυτή την περίοδο ήταν ιμπεριαλιστικές. Ήθελε την ηγεμονική κυριαρχία στο χώρο της Κρήτης, γι’ αυτό και δε μετείχε στο “κοινό των Κρηταιέων”, που είχε δημιουργηθεί στα μέσα του 3ου π.Χ. αιώνα για να περισώσει ό, τι ήταν δυνατόν από τον παλιότερο “συγκρητισμό’. Η Κυδωνία προτίμησε το ρόλο του διαμεσολαβητή, που έντεχνα όμως συδαύλιζε τις διαφορές και έφθειρε τους αντιπάλους. |
προεπισκόπηση εκτύπωσης